Invasieve exoten

en de mogelijkheden tot subsidieverstrekking ter bestrijding ervan

Let op: onlangs zijn er wijzigingen doorgevoerd in de regeling. U vindt deze wijzigingen onder aan deze tekst.

Op steeds meer plekken in Fryslân en in Nederland komen planten en dieren voor die hier van nature niet thuishoren. In veel gevallen bedreigen deze uitheemse soorten onze biodiversiteit. Exoten zijn uitheemse plant- en diersoorten die door menselijk handelen in de natuur zijn beland of dreigen te belanden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het weggooien van (water)planten in de natuur, ontsnapping uit gevangenschap, het meeliften op voertuigen of via de handel. Een aantal soorten voelt zich hier thuis. Ze vestigen zich in onze natuur en vermeerderen zich. Als deze exoten snel toenemen in aantal en verspreiding, en bovendien schade toebrengen, dan noemen we ze invasief.

Bedreiging voor biodiversiteit
Wereldwijd worden invasieve exoten gezien als een belangrijke bedreiging voor de biodiversiteit. Wie snoeiafval, een schildpadje of een aquariumplant in de vrije natuur achterlaat, beseft vaak niet wat de gevolgen kunnen zijn. Invasieve exoten kunnen inheemse soorten verdringen of de omgeving voor deze soorten ongeschikt maken. Ook veroorzaken ze soms economische of gezondheidsschade. Ze kunnen daarnaast landbouwschade veroorzaken, gebouwen of andere constructies aantasten, de doorstroming van watergangen belemmeren, de stabiliteit van dijken verminderen of ziektes overbrengen. Meer informatie over invasieve exoten in Fryslân kunt u nalezen via de volgende link: Beleidsnotitie Invasieve Exoten Fryslân(externe link)

Preventie en meldingen
De exoten worden aangepakt door middel van preventie, uitroeiing/bestrijding en beheersing. De maatregelen moet haalbaar, maar ook betaalbaar zijn. Dit vergt daarom maatwerk. Het is vaak gemakkelijker en goedkoper vroeg te beginnen met bestrijden. Daarom is het belangrijk dat overheden vroegtijdig op de hoogte zijn van nieuwe ongewenste populaties. Er zijn meldpunten opengesteld. Op Welkom - Waarneming.nl of https://www.telmee.nl/ kan iedereen terecht voor een melding. Maar nog beter is het natuurlijk om de introductie van exoten te voorkomen.

Samen met de Provinsje Fryslân, Wetterskip Fryslân, gemeenten, natuurorganisaties, particuliere grondbezitters en landbouworganisaties werkt de Friese Milieu federatie samen om de invasieve exoten tegen te gaan.

  

Subsidiemogelijkheden

Lijsten van invasieve exoten in Fryslân (flora)
Om verspreiding van invasieve exoten te voorkomen heeft de Europese Unie een lijst van ongewenste soorten opgesteld. De provincie Fryslân heeft hier een aantal aan toegevoegd. In totaal zijn er drie lijsten, waarvan het bestrijden van de soorten (flora) op lijst 2 (plus uitbreidingslijst) en 3 in aanmerking komt voor subsidie. Deze lijsten treft u aan in de  Beleidsnotitie Invasieve Exoten Fryslân(externe link) vanaf pagina 35. Bij het doorvoeren van de wijzigingen zijn daar in specifieke gevallen de Uitheemse rivierkreeft en de Chinese Wolhandkrab aan toegevoegd.

Wilt u meer weten over een plant waarvan u denkt dat deze voorkomt op één van de lijsten, dan klikt u op storymaps.arcgis.com. Op deze pagina treft u -naast de meldpunten- een uitgebreide lijst en factsheets van invasieve exoten aan.

Hulp vragen bij het aanvragen van subsidie
Om invasieve exoten te bestrijden heeft de provincie Fryslân drie verschillende subsidies beschikbaar (zie de samenvatting hieronder). U kunt rechtstreeks gaan naar https://www.fryslan.frl/subsidie-invasieve-exoten voor het aanvragen van een subsidie, maar u kunt ook hulp vragen.

Ga naar https://biodiversiteit.frl/biodiversiteitsloket/ en stel uw vraag. U wordt doorverwezen naar een expert die u stap voor stap helpt bij het proces van de aanvraag. U kunt inhoudelijke vragen stellen, als vragen rond procedures.

 

Subsidie mogelijkheden ‘bestrijding invasieve exoten’

De subsidies kunnen worden aangevraagd in drie categoriën:

  1. Gebiedsplan exotenbestrijding.

Bij dit plan gaat het om de kosten voor het opstellen van een plan van aanpak voor de beheersing en bestrijding van een of meer invasieve exoten in een afgebakend gebied (bijvoorbeeld meerdere gemeenten of een stroomdal), waarbij meerdere grondeigenaren betrokken zijn.

  1. De bestrijding van invasieve exoten

Deze subsidie heeft tot doel de wijdverspreide invasieve exoten -waaronder grote waternavel, waterteunisbloem, Aziatische duizendknopen, reuzenbalsemien, reuzenberenklauw en rimpelroos- binnen de provincie Fryslân te bestrijden. Deze subsidie is ontwikkeld voor terreinbeheerders en particulieren met terrein in natuurpercelen, binnen de NNN en Natura-2000-gebieden. Voor de natuurpercelen kan https://www.fryslan.frl/natuurbeheerplan2025  geraadpleegd worden voor bestrijding van categorie 2 en 3 soorten.

  1. Faciliteren vrijwilligersgroepen

Hierbij gaat het om faciliteren en uitrusten van vrijwilligersgroepen die zich inzetten voor de beheersing en bestrijding van invasieve exoten in Fryslân binnen en buiten Natura-2000 gebied, natuurpercelen en de NNN in Fryslân.

Meer informatie over de regelingen vindt u op https://www.fryslan.frl/subsidie-invasieve-exoten. De provincie een subsidieregeling open tot 31 december 2024.

 

Wijzigingen in de subsidieregeling (per 7 oktober 2024)

  1. Particuliere grondeigenaren

De belangrijkste inhoudelijke wijziging is de aanpassing dat ook particulieren met terreinen binnen NNN, N2000 en natuurpercelen opgenomen op de digitale kaart van het natuurbeheerplan, gebruik kunnen maken van de regeling om invasieve exoten te bestrijden. Dit omdat concrete aanvragen zijn binnengekomen van deze doelgroep die naast overheden en tbo’s ook gronden bezitten die deel uitmaken van het NNN, N2000 en natuurpercelen opgenomen op de digitale kaart van het natuurbeheerplan.

  1. Uitheemse rivierkreeften en Chinese wolhandkrab toevoegen aan de categorie 2 en 3 invasieve exoten.

Subsidie is mogelijk voor specifieke gevallen waarin uitheemse rivierkreeften en Chinese wolhandkrab een bedreiging vormen voor NNN en N2000 instandhoudingsdoelen.

  1. Wijziging eigen bijdrage bestrijding categorie 2 en 3 soorten.

De subsidie voor de subsidiabele activiteit bij de bestrijding van invasieve exoten in NNN en N2000 gebieden betrof tot dusver 50% van de subsidiabele kosten met een maximum van € 24.999,- De 50% subsidiabele kosten wordt met deze wijziging vervangen door 100% subsidiabele kosten. Aanleiding hiervoor is dat eigenaren van NNN en N2000 gebieden hebben aangegeven deze bestrijding graag te willen oppakken maar niet voldoende mogelijkheden hebben om de eigen bijdrage van maximaal €24.999,- te financieren. Met beoogde aanpassing wordt hierin voorzien.

  1. Toevoeging natuurpercelen uit natuurbeheerplan

Naast NNN en N2000 gebieden zullen ook natuurpercelen opgenomen op de digitale kaart van het natuurbeheerplan (te raadplegen op: https://www.fryslan.frl/natuurbeheerplan2025 ) in aanmerking komen voor de subsidiabele activiteit van bestrijding van categorie 2 en 3 soorten. Dit omdat in deze terreinen veel categorie 2 en 3 soorten aanwezig zijn en de eigenaren van deze terreinen graag in aanmerking komen voor subsidiemogelijkheden voor de  bestrijding van invasieve exoten.

Draag bij aan het platform

We zijn een startend en groeiend platform. We ontvangen graag tips over kennis, initiatieven, activiteiten en nieuwsitems.

Heb jij relevante kennis(-documenten) op dit gebied. Neem contact met ons op!

Heb jij een Fries initiatief dat zich richt op dit thema, dat ter inspiratie kan dienen of waar anderen ook aan mee kunnen doen? Dan kun je ons formulier voor initiatieven invullen.

Organiseer je een activiteit in Fryslân rondom dit thema, vul dan ons formulier voor agenda-items in.

Heb je interessant nieuws over dit thema? Vul ons formulier voor nieuwsberichten in.

 

Meer informatie